#thiết kế #quy chuẩn thiết kế #sơ bộ về kích thước
Cảm ơn các bạn đã đón đọc Pinus. Hôm nay Pinus xin được chia sẻ với mọi người đôi điều về yếu tố kích thước trong bản vẽ kỹ thuật. Bài viết này hướng tới các bạn đang là sinh viên, hay người mới tiếp xúc với bản vẽ kỹ thuật, nên có thể sẽ có nhiều điều mà mọi người đã biết. Vậy nên nếu các bạn đã có kinh nghiệm thì có thể bỏ qua nhé.
Yếu tố quan trọng nhất trong bản vẽ kỹ thuật đó là kích thước. Tại sao nói kích thước là yếu tố quan trọng nhất trong bản vẽ. Vì kích thước là yếu tố thể hiện các thông số kỹ thuật của bản vẽ. Nếu không có kích thước, đó không được coi là bản vẽ kỹ thuật mà chỉ là hình, tranh. Đợt này Pinus xin chia sẻ với mọi người một số điều chung về kích thước. Bài chia sẻ sẽ gồm 3 phần như sau.
- Giới thiệu đường kích thước.
- Các quy tắc chung khi đặt đường kích thước.
- Các lưu ý khi đặt đường kích thước.
Sau đây sẽ là nội dung cụ thể từng phần.
- Giới thiệu đường kích thước.
Kích thước biểu thị cho thông số kỹ thuật của vật khi thành phẩm. Trị số kích thước sẽ luôn là thông số của vật thật, sẽ không bị ảnh hưởng bởi tỉ lệ bản vẽ. Về đơn vị của kích thước tại Nhật là milimet (mm). Vì đó là đơn vị chung được quy định, nên không cần ghi đơn vị sau trị số kích thước. Trong trường hợp sử dụng các đơn vị khác ngoài milimet thì bắt buộc phải ghi rõ đơn vị sử dụng như độ (°), giây (s)… .
Kích thước bao gồm đường kích thước (1), giá trị kích thước (2), ký hiệu cuối đường kích thước (mũi tên, chấm tròn… ) (3), đường gióng (4), ký hiệu bổ sung (φ,R…) như hình minh họa. Về phần quy định cụ thể đối với cách ghi các yếu tố của đường kích thước sẽ được chia sẻ ở bài đăng sau.
Hình 1 Minh họa các yếu tố tạo thành kích thước trong bản vẽ
- Các quy tắc chung khi đặt đường kích thước.
Tùy từng tổ chức, ngành nghề hay đất nước, quy định cụ thể với mỗi loại đường kích thước sẽ có sự khác biệt. Những quy định được chia sẻ là những quy định chung nhất, có thể áp dụng với tất cả các bản vẽ kỹ thuật tại Nhật. Các quy định cơ bản bao gồm những điều như sau:
- Kích thước là yếu tố chỉ ra đầy đủ, chính xác kích thước vật thể, vị trí tương đối của vật thể.
- Kích thước được biểu hiện bởi đường kích thước, đường gióng, kí hiệu bổ trợ, trị số kích thước.
- Tất cả các kích thước cần thiết để chỉ ra công năng của vật thể, kích thước cần thiết trong việc chế tác, lắp đặt vật thể đều phải được ghi rõ ràng trong bản vẽ.
- Các kích thước ghi trên bản vẽ, nếu không có giải thích đều thuộc về kích thước khi thành phẩm.
- Ưu tiên đặt kích thước ở hình chiếu đứng.
- Tránh việc đặt một kích thước nhiều lần.
- Đặt kích thước sao cho tránh việc phải tính toán khi đọc bản vẽ.
- Trong trường hợp cần thiết ghi thêm dung sai kích thước theo quy định. Bên Nhật hiện có quy định đối với dung sai tại JIS Z 8318.
- Các kích thước tham khảo phải được ghi trong ngoặc.
- Các lưu ý chung khi đặt đường kích thước.
Ngoài những quy định chung thì khi đặt đường kích thước còn có một số lưu ý như sau.
・Nên đặt kích thước theo 1 điểm hay 1 mặt chuẩn. Tránh đặt kích thước bên trong bản vẽ vì sẽ gây rối bản vẽ.
・Những kích thước liên tiếp nên được đặt trên cùng một đường thẳng để dễ theo dõi. Các kích thước có liên quan nên được ghi tập trung cùng 1 vị trí.
・Các kích thước nên chia theo từng quá trình gia công để đặt tại các vị trí riêng biệt. Ví dụ như tách riêng vị trí của kích thước gia công uốn với gia công hàn.
・Thông thường trị số kích thước được ghi ở chính giữa đường kích thước. Nhưng trong trường hợp đường kích thước dài, ta có thể đặt tại 1 đầu của đường kích thước.
・Khi đặt các đường kích thước song song, nên đặt chúng theo cùng một khoảng cách, kích thước nhỏ sẽ được đặt bên trong, kích thước lớn sẽ được ghi bên ngoài cho dễ nhìn.
Một số từ chuyên ngành liên quan đến kích thước:
寸法 （すんぽう）：kích thước
寸法線 （すんぽうせん）: đường kích thước
寸法数値 （すんぽうすうち）: giá trị kích thước
端末記号 （たんまつきごう）：ký hiệu cuối (đường kích thước)
寸法補助線 （すんぽうほじょせん）：đường gióng
寸法補助記号 （すんぽうほじょきごう）：ký hiệu bổ sung
Bài chia sẻ được tham khảo dựa theo sách 機械設計製図便覧 p17-21, 17-33,34.
Thân!
Gạo mới